پاسخ به شبهه «بدعت بودن لیلة الرغائب»

برای پاسخ به شبهه و جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان، باید چند نکته اصولی و فقهی را روشن کنیم:

1. فرق میان «بدعت» و «عمل مستحب به قصد رجاء»
بدعت یعنی نسبت دادن چیزی به دین که هیچ اصل و ریشه‌ای در شریعت ندارد و آن را به عنوان حکم قطعی شرعی معرفی کنیم.
اما اگر عملی سندی ضعیف داشته باشد، یا در منابعی ولو غیر معتبر ذکر شده باشد، فقها آن را در دایره‌ی «تسامح در ادله سنن» بررسی می‌کنند.
مرحوم شیخ عباس قمی و دیگر بزرگان وقتی این اعمال را در کتاب‌هایی مثل مفاتیح الجنان یا اقبال الأعمال آورده‌اند، به قصد رجاء بوده است؛ یعنی نه به عنوان حکم قطعی شرعی، بلکه به امید ثواب و با احتیاط. این دقیقاً مطابق همان قاعده فقهی است که می‌گوید: عملی که سند ضعیف دارد، اگر به قصد رجاء انجام شود، بدعت نیست.


2. جایگاه قصد رجاء در اعمال عبادی بسیاری از اعمال مستحب، سند قوی ندارند؛ مثل برخی دعاها، زیارات یا حتی جزئیات اعتکاف.
فقها تصریح کرده‌اند: اگر عملی نه دلیل بر حرمت دارد و نه دلیل بر وجوب، انجام آن به قصد رجاء اشکالی ندارد.
بنابراین، نماز یا دعای لیلة الرغائب اگر به قصد رجاء انجام شود، هیچ ایرادی ندارد و در زمره بدعت قرار نمی‌گیرد.

3. بُعد اجتماعی و تربیتی
در جامعه امروز، مردم نیازمند پیوند عاطفی با دین هستند. شب‌هایی مثل لیلة الرغائب، حتی اگر سندشان ضعیف باشد، می‌توانند فرصتی برای توجه قلبی، دعا، توبه و انس با خدا باشند.
بزرگان دین با آوردن این اعمال، قصدشان ایجاد کشش و محبت بیشتر به عبادت بوده است، نه جعل حکم شرعی.
اگر این فرصت‌ها را به بهانه ضعف سند از مردم بگیریم، بسیاری از زمینه‌های تحول معنوی و جذب به دین از بین می‌رود.

4. توجه به جنگ نرم
دشمنان دقیقاً از همین شبهات استفاده می‌کنند:
می‌گویند روحانیت با «دروغ» و «بدعت» مردم را فریب داده.
نتیجه‌اش بی‌اعتمادی مردم به دین و روحانیت است.
در حالی که واقعیت این است: فقها هرگز این اعمال را به عنوان حکم قطعی شرعی نیاورده‌اند، بلکه با احتیاط و به قصد رجاء ذکر کرده‌اند.
پس طرح این شبهات بدون توضیح دقیق، عملاً خدمت به پروژه دشمن است که می‌خواهد اعتقادات و خانواده‌ها را متزلزل کند.

نسبت ناروا دادن به بزرگان اصلا پسندیده نیست آن هم افرادی که سال‌ها درس خواندن و کتب نوشتن:
مرحوم قمی و دیگر بزرگان بدعتی نکرده‌اند؛ چون عمل دارای سند ولو ضعیف بوده و به قصد رجاء ذکر شده است.
انجام این اعمال هیچ اشکال فقهی ندارد، چون نه دلیل بر حرمت داریم و نه بر وجوب.
از نظر اجتماعی، این شب‌ها فرصتی برای تحول قلبی و انس با خدا هستند.
باید مراقب بود که طرح شبهات بدون توضیح، ابزار جنگ نرم دشمن برای بی‌اعتماد کردن مردم به دین و روحانیت نشود.

پس نتیجه این می‌شود:
لیلة الرغائب اگر به قصد رجاء انجام شود، بدعت نیست؛ بلکه می‌تواند فرصتی برای دعا، توبه و انس با خدا باشد. مهم آن است که مردم بدانند این اعمال قطعی و واجب شرعی نیستند، بلکه راهی برای تقرب و محبت بیشتر به خدا هستند.

زهرا مرادقلی

#لیله_الرغائب
#به_قلم_خودم
#پاسخ_به_شبهات